Ang Luha ng Pagbubuklad ng Bulaklak ng Bayabas (Revised Version)
Dahil sa kahirapan nagpasya ang aking mga magulang na doon na ako pansamantalang manirahan sa aking tiyahin, bunsong kapatid ng aking ama sa kabilang baryo. Malapit lang kasi ang kanilang bahay sa High School na pag eeronralan ko sa susunod na pasukan. Matagal na akong graduate sa Grade Six at patigil tigil ng High School dahil kapos ng pera kaya inabot ako sa edad dapat ay nasa koleheyo na ako ng patapos na sa High School. Upang makatipid sa pamasahe, at allowance at mga requirements na lang sa school ang gagastusin ng mga magulang ko, nakiki-usap sila sa Tiyo at Tiyahin ko na doon ako sa kanila. Tutulong ako sa mga gawain bahay upang maka ganti naman ako sa pagpatitira nila akin sa kanilang bahay. Pumayag ang Tiyo at Tiya dahil kailangan naman nila ng taong-bahay. Si Tiyo ay buong araw magtratrabaho sa bukid at ang tiya naman ay may pwesto sa palengke. Kadalasan, madaling araw ito umalis sa bahay at gabi na umuwi. Ganun din si Tiyo. May dalawang anak sila na nagbibinata na rin, puro sila mga lalaki ang kung walang klase sila ay isasama ng Tiya sa Palengke. Kalagitnaan ng summer vacation ako tumira sa mga Tiyo at Tiya upang habang wala pang pasukan, makatulong na ako sa kanila. Masaya ako sa bago kung tirahan. Siguro dahil bago sa akin. Wala kaming kapitbahay. Ang pinakamalapit ay ang tindahan na nasa dulo ng kalsada. Ang bahay nila ay medyo papasok muna sa Highway. Ang kalsadang ito kung saan naadoon ang bahay nina Tiyo at Tiya ay patungong bukid kaya medyo wala pang masyadong tao na nanirahan dito. Wala man kaming nakakahabilong ibang tao, pero nagkakasundo kaming magkakapinsan at madalas kaming naglaro ng kahit anu nalang maiisip naming o kaya’y nagkwentuhan kaya hindi ako nakaramdam ng pagkakainip. Maaga kaming magising sa bahay. Magluluto ako ng agahan. Si Tiya ay abala sa kanyang mga dalahin sa Palengke. Si Tiyo naman ay maghanda para sa bukid. Pagkatapos kong ihain ang almusal, ay gisingin ang dalawang batang lalaki upang sasama sa Tiya sa palengke. Kadalasan ang almusal ay kape sa mga matatanda at tsokolate para sa amin at may kasamang tinapay. Maghanda din ako ng baon sa kanila para sa kanilang agahan. Si Tiya at and dalawang lalaki ay sa palengke na kakain at si Tiyo naman ay magdadala na rin ng kanyang agahan sa bukirin. Pagkalakad nilang lahat, ako lang ang matitira sa bahay. Pagkatapos kung iligpit ang aming kinakainan ay mag linis ako ng bahay hanggang sa labas. Pagkatapos, ay kakain ako ng almusal at maglalaba ng mga damit. Konti lang ang malalabhan ko. Kadalasan ay ang pinagbihisan ng nakaraang araw. Minsan habang akong naghahanda sa paglalaba at pinaghihiwa-hiwalay ko ang mga damit, napansin kong medyo mamasa-masa ang jersy shorts na pinag-hubaran ni Makoy, ang nakakatanda sa dalawa kong pinsan. Nagulat ako. Akala ko naiihi si Makoy sa kanyang pagtulog. Agad, agad tiningnan ko ang kama baka nabasa. Tuyo naman ito. Wala naman akong na aamoy na mapanghi. Tiningnan ko muli ang shorts ng maigi at napansin ko na medyo mala sipon ang naka basa nito. Hindi ko na pinapansin. Tuloy ko nalang ako sa aking paglalaba upang makapag handa naman ako sa kanilang tanghalian. Uuwi ang dalawang lalaki sa bahay sa pananghalian. Ang tiya ay sa palengke na bibili ng pagkain niya doon. Una akong kakain sa kanila upang mahahatdan ko ng pagkain si Tiyo sa bukirin. Gusto niya ang mainit-init pang sabaw kaya kadalasan ay luluto ako ng Lay-oy. Madali lang ito. Pinaghalo halo ko lang ang iba’t ibang gulay pinagkuluan ng tubig at kung may isda ay isasama ko ito sa pagluto at yun ang kadalasan naming ulam sa tanghalian. Pagkadating ng dalawang lalaki mula sa palengke ay handa na ang kanilang pagkain at lalakad naman ako ng mga 20 minutos upang marating ko ang bukirin kung saan nandoon ang Tiyo. Hihintayin kung matapos kumain ang Tiyo upang mailigpit at madala ko pauwi ang kanyang pinagkainan. Kadalasan, mag-isa lang si Tiyo mag trabaho sa bukid. Kukuha lang sila ng arawang sahuran kung marami silang gawain. Pagkatapos kung iligpit ang mga gamit ay lalakad na ako pauwi sa bahay. Si Tiyo kadalasan ay nasa loob ng kubo niya at namahinga habang nakikinig sa mga drama sa radyo. Lagpas alas dos ng hapon na ako makarating sa bahay. Di ako nagmamadali sa pag-uwi at maraming puno ng bayabas akong madada-anan. Hitik ito sa bunga at masarap. Madalas akong mamimitas. Dadalhan ko na rin ang aking mga pinsan ng mga hinog na bayabas. Kadalasan, pagdating ko sa bahay, tulog ang dalawa. Siguro dahil sa pagkahapo sa trabaho sa palengke at sa maagang gising nila. Pagka gising nila maglalaro kami ng kahit anu at pagsapit ng alas 5 magsimula na akong magsaing para sa hapunan. Kadalasan kanin lang ang lulutuin ko dahil magdadala ng ulam si Tiya galing palengke. Isang araw, habang naglalakad ako pauwi galing naghatid ng tanghalian kay Tiyo may napansin akong medyo may kataasan na puno ng bayabas na maraming bunga. Malalaki at hinog ang mga bunga nito. Naisipan kung baka maari kung akyatin ito. Medyo naka distansiya sa daan kaya di ko kaagad napansin. Sinuot ko ang malagong talahiban at ng nandoon na ako sa puno at inakyat ko na ito agad agad. Maraming mga sanga akong matatapakan kaya madali lang sa akin ang pag akyat nito. Napansin ko na nasa gilid ako ng mababang pampang at kitang kita sa baba. Kahit na ito ay talahiban kitang kita ko dahil nasa taas ako ng puno ng bayabas. Abala ako sa pangunguha nga bayabas ng may nag iingay na mga aso sa di kalayuan. Tinintingnan ko. Biglang nakadama ako ng konting hiya dahil nakita ko ang mga aso na nag aagawan sa pag aasawa ng isang babaeng aso. Ang isang may kalakihan na lalaking aso ay nakapag angkas na sa likuran ng inahing aso at kitang kita ko ang mabilis na pagkadyot nito. Kitang kita ku ang mapulang mapula na ari ng aso na labas-masok sa babae habang naka abang at umi-ingay ang ibang aso sa paligid. Na hihiya ako sa sarili ko na nanonood sa pangyayari ngunit parang hindi ko mapigilan at tingnan ang pag aasawahan ng mga aso. Natigil ang pangunguha ko ng bayabas. Parang na bato-balani ako sa panonood ng mga aso. Iba ang nararamdaman ko sa aking sarili. Nag init ang aking katawan. Hindi ko maintindihan. May ibang kiliti na naramdaman ko sa aking puson. Lalo na sa gitna ng aking mga hita. Nakaramdam ako ng hiya at kaba. Napatingin ako sa aking paligid, baka sabi sa sarili ko may nakakita sa akin na nanood ng mga aso na nagkakantutan. Sa laking gulat ko na halos mahulog ako sa puno ay may isang lalaki nga sa may puno ng niyog. Sa unang tanaw ko, sa akin nakatingin. Biglang yuko ko. Tinago ko ang aking mukha sa mga sanga at dahun ng bayabas. Ng sinilipan ko uli, hindi pala, at parang kumukubli din siya sa puno ng niyog at sa pagkakamangha ko ay nanood din siya sa mga aso na abalang abala sa pagkakantutan. Lalo akong nataranta sa ginawa niya. Nakalabas at hawak-hawak niya ang kanyang ari. Habang nanonood sa mga aso ay mabilis na mabilis naman niyang pinag-urong-sulong ang kanyang kamay sa kanyang ari. Hindi ko maialis ang aking tingin sa aking nakita. Para akong sinilaban sa init na hindi ko maintindihan. Napahawak ako ng mahigpit sa sanga ng bayabas. Parang nanginginig ang mga paa ko at hindi ko maintindihan ang kiliti na naramdaman ko sa gitna ng aking mga hita. Bigla siyang napaliyad at mula sa ulo ng kanyang ari ay kitang kita ko na parang may sumisirit na ihi. Naiihi siya sa ginawa niya. Pero ibang ihi yata kasi pumulandit ito ng pa bugso bugso. Parang ihi na pa puslit puslit. Ito kaya ang sinasabi ng mga bastos kong kakalase sa Grade six na nagsa salsal o nag jajakol? Baka ito nga ang pag sasalsal.. Lalong akong nahiya. Hindi ko akalain na makakita ako ng lalaki na magsasalsal sa gulang kong ito. Tapos na siya. Hinatak niya ang kang shorts pataas at patingin-tingin sa paligid niya saka nag tungo sa may nakataling baka na malapit lang sa kanya. Buti nalang at nasa taas ako ng bayabas na malago ang dahon at di niya ako nakita. Dali siya umalis hatak lubid ng baka palayo. Nang nasa malayo na siya, dahan dahan akong bumaba sa puno. Napa upo ako biglang parang nawalan ako ng lakas sa aking mga paa. Iba pa rin ang pakiramdam ko. Tumingin tingin ako sa aking paligid pero natabunan ako ng makapal na talahiban. Parang gusto kong hawakan ang aking ari. Di ko maintindihan, parang sumakit na hindi naman sakit, may parang kiliti na kailangan siyang hawakan o himasin man lamang. Uli akong tumingin sa aking paligid at ng masigurong nag iisa lang ako ay binababa ko ang aking panty at hinihimas himas ko ang aking ari. Nakaramdam ako ng pag iinit. Nakaramdam ako ng ibang klaseng kiliti. Kiliti na kailangan kung ituloy, parang masarap siyang himasin ng aking daliri, ibang klasing sarap na hindi maaring ihinto. Sa una ay hinihimas ko ng palad ang baba ng aking ari ngunit parang may gusto siyang kakaiba. Parang kailangang maipalilalim o kaya’y may maipasok sa loob. Parang gusto kung himasin ang nakausli kong kuntil ng paikot ikot na gusto ko ring may maipasok sa kaloob looban ko na kung saan di ko alam. Sabay takot at hiya ang aking naramdaman. Bigla akong tumindig sa aking pagkakaupo at tinaas ko ang aking panty. Wala pa rin akong nakitang tao. Wala akong maiisip. Naalala ko uli ang nangyari. Ang aking nakita. Kilala ko ang lalaking iyon sa mukha. Siya ang sweldong-arawan ng aking tiyuhin kung maraming trabaho sa bukid. Pilit kung isinalarawan sa aking isipan ang aking nakikita. Kanyang kamay sa kanyang ari, ang biglang pagpulandit ng ihi…… Parang kung sa anumang pwersa na naghatak sa akin at tinungo ko ang puno ng niyog kung saan nangyayari ng kanyang pag sasalsal. Gusto kong makita ang ebidensiya na totoo ang aking nakita. Na hindi ako na malik-mata. Malapit lang ang puno at tinunton ang insaktong pwesto kung saan siya nakakubli. Madali kulang natunton ang kanyang pwesto at doon nga nakita ko, basang basa pa ang mga dahon ng mga halaman kung saan pumulandit ang kanyang ihi. Nakita ko. Basang basa pa. Wala sa isip ko, napa upo ako upang makita ko sa malapitan ang kanyang ihi. Iba ang amoy nito. Hindi mapanghi katulad ng ihi. Pamilyar ko ang amoy ngunit hindi ko maisip kung anu. At iba ang klaseng ihi ito. Parang sipon na malabnaw. May pagkaputi din siya. May naipon na basa sa isang tuyong dahun at malinaw ang nakitang kung lumabas sa kanyang ari kanina ay di lang basta ihi. Iba ito Puti na mala sipon. Naisip ko, ganun din ang nakita ko sa jersy ni Makoy. Ng inisip ko ang pangyayari kung saan napaliyad siya at pumulandit ang mala sipon na ihi mula sa kanyang ari ay parang nginig na nginig siya. Anu kaya ang kanyang naramdaman sa saktong pagpulandit ng kanyang puting ihi, napatanong ako sa aking sarili. Dali dali akong umalis sa lugar na iyon. Paspas akong bumalik sa daan pauwi. Nakalimutan ko ang aking mga bayabas. Natakot ako sa aking nakikita. Nahihiya din ako sa aking ginawa. Kailangan kung maka uwi agad sa bahay. Itutuloy.