Kapistahan ng araw ni Bathala. Ang mga katutubo sa lupa ay nagsasaya. May maingay na musika, sayawan, at padugo ng mga manok upang humingi sa mga diwata ng kani-kanilang hangad tulad ng masaganang ani, malusog na pangangatawan, yaman at kung anu-ano pang pansariling mithiin.
Sa Kaluwalhatian naman, ang kaharian ni Bathala, nagpulong-pulong ang mga diwata at ang tuba ay umaagos na animo’y isang ilog. Habang ang ibang diwata ay naghahain ng iba’t ibang handang masasarap na mga putahe sa hapagkainan, ang iba naman sa kanila ay nagkakatuwaan sa pamamagitan ng kanilang pagsayaw, o kung hindi naman ay pagpapalakasan.
Nangnaihanda na ang hapag, ang mga diwata ay nag-umpisang magsiupo sa kanikanilang puwesto. Pumasok si Bathala at kasunod nito ang tatlong mga dalagang anak na sina Mayari, Tala at Hanan.
Ang mga lalaking diwata ay nakapako ang mga tingin sa pinakamagandang diwata na si Mayari. Karamihan sa kanila ay hangad na mapang-asawa ang dilag at hinahangad na pumanhik ng ligaw. Kung hindi man palarin sa dilag, ay kahit sino sa dalawang natitirang dalaga ay magiging sapat na para sa kanila.
Wala sa ibang mga diwata ang nakaaalam ng relasyon ni Mayari kay Bathala bukod sa kanila Tala at Hanan dahil ang dalawang kapatid ay naging matalik na kaibigan ni Mayari. Sa kanilang dalawa lamang ibinibilin ng kapatid ang kanyang pinakatatagong lihim.
Pumagitna sa hapag ang pinuno ng mga diwata na si Bathala samantalang si Mayari at ang mga kapatid ay nagsipagmano sa mga nakatatandang mga diwata. Matapos magpakita ng kanilang respeto sa kanilang mga bisita, kinuha ni Mayari ang isang banga na naglalaman ng tuba at nagsalin ito sa baso ni Bathala. Matapos salinan ng maiinom na alak ang ama, umupo ang dilag sa kanang tabi ni Bathala.
Nag-umpisang magsaya ang mga diwata. Ang kanilang maiingay na kwentuhan ay nauwi sa kantiyawan. Hindi nagtagal, si Mayari ang naging sentro ng kanilang usapan.
“Apo Bathala Maykapal, kay ganda ho ng inyong anak na si Mayari.” Sambit ng isang binatang diwata, sabay tungga ng alak upang humugot ng lakas ng loob bago muling nagsalita. “Akin hong napagtanto na si Mayari ay nasa hustong gulang na upang mag-asawa. Kung inyo ho sanang mamarapatin, maaari ho ba akong manligaw sa inyong anak?” Tanong nito sa punong diwata.
Napayuko ang magandang dalaga at lubos na namula ang kaniyang mukha sa pagkahiya. Nagkaroon ng maingay bulungan sa pagitan ng iba pang mga diwata.
Itinaas ni Bathala ang kaniyang kanang kamay na naging sanhi ng pagtahimik ng mga diwata.
“Binata, bakit ako ang iyong tinatanong? Ako ba ang iyong liligawan?” Biro ni Bathala sa nakababatang diwata, “bakit hindi mismo si Mayari ang iyong tanungin?” Sambit nito na mayroong ngisi sa kaniyang mga labi.
“Ah… eh… kung ganoon ho,” utal ng binata sabay tingin sa dalaga. “Diwatang Mayari, maaari ko bang mahingi ang iyong mga kamay upang ako ay makapanligaw?” Lakas loob na sinabi ng binatang diwata.
Namula ang mukha ng dilag na si Mayari samantalang ang ibang mga diwata ay nagkatinginan habang inaantay ang sagot ng pinakamagandang diwata.
“Paumanhin,” salita ng dalaga na halos pabulong, “subalit ako ay mayroon ng iniibig.” Mahinhin nitong sabi.
Humagalpak ng halakhak ang punong diwata. Ang ibang mga diwata ay nakisabay na rin ng tawa at kinantiyawan ang binata. Namula sa kahihiyan at napayuko na umiiling-iling ang lalaking nangahas umakyat ng ligaw. Ang ibang umaasang makapanligaw ay hindi na nagtangka pang sumubok.
Muling itinaas ni Bathala ang kanyang kanang kamay na siyang ikinatahimik ng mga diwata.
“Ako’y nagpapasalamat sa inyong pagbisita sa araw na ito.” Paunlakang bati ng pinakamataas na diwata. “Gusto kong ipakilala sa inyo ang aking bagong kabiyak.”
Muling nagbulungan ang mga diwata, pinag-usapan nila kung sino kaya ang bagong pag-ibig ng punong diwata.
Nagtaas muli ng kamay si Bathala.
“Ikinagagalak kong ipaalam sa inyo na si Mayari ay ang aking bagong kabiyak.” Paghayag ni Bathala.
Tumayo ang dilag at kumaway sa mga bisita. Hinaplos naman ni Bathala ang likuran ng babae sa kanyang katabi. Panay ang yuko ng magandang diwata sa mga bisita habang kinakawayan ang lahat.
“Gusto ko din ipaalam na si Mayari ay nagdadalang-tao. Ipinagbubuntis niya ang aking anak na magiging bagong diwata.” Dugtong ni Bathala.
“Abay dapat nga tayong magdiwang!” Sigaw ng isa sa mga nakatatandang diwata. “Binabati kita mahal na Bathala. Nawa’y maging malusog ang inyong anak ni Mayari.” Padugtong na bati nito.
“Oo nga! Binabati namin kayo mahal na Bathala at diwata Mayari.” bati ng iba pang mga diwata. Sabay-sabay nag palakpakan ang mga ito at nagtagay ng alak.
Pinagmasdan ng mas nakatatandang kapatid na si Apolaki ang kapatid na naging gitna ng pansin at usapan ng ibang mga diwata. Lalo itong nagkaroon ng inggit sa kapatid dahil sa tiyak na lalo pa itong papaboran ng kanilang ama at sa makatuwid, siya man ay may pagtingin sa magandang kapatid.
Hindi kinalaunan ay nag-umpisang humupa ang kasiyahan. Ang mga diwata ay nagbigay ng kani-kanilang munting alay para kay Mayari at sa ipinagbubuntis nitong diwata bago lumisan sa pagtitipon.
Dapit-hapon ng tuluyang nagwakas ang salu-salo. Nagpasya ang tatlong dalaga na maligo sa lawa hindi kalayuan sa kanilang tahanan.
Tanaw ni Bathala sa bintana ang mga dalaga ng maghubad ang mga ito ng kani-kanilang mga saplot. Hubo’t hubad ang mga ito na lumusong sa tubig. Nagsisipag tampisaw at nagsilaro ang tatlong dilag na animo’y maliliit na mga bata. Sumalok si Mayari ng tubig sa kanyang mga kamay na siyang iwinisik sa mga kapatid. Lumaban naman ang dalawang kapatid at siya’y winisikan din ng tubig. Unti-unting ginugunita ni Bathala sa kanyang alaala ang mga panahong nakalipas, mga panahong ang kanyang mga anak na dalaga ay mga mumunting bubuwit pa lamang.
Natuon ang kanyang titig sa kanyang pinakamamahal na anak. Pinanuod niya ang kaakit-akit nitong alindog habang gumegewang ang balakang palubog ng tubig. Patuloy niyang pinagmasdan ang mga anak sa lawa. Pinanood niya ang pagdampot ni Tala ng bato na siyang ginamit na panghilod sa likuran ni Mayari. Maya-maya pa ay kinuskos ni Tala sa kanyang braso ang bato. Napagtuunan niya ng pansin ang mabibilog nitong mga suso. Sa kabila ng taglay na kagandahan ni Mayari, kahit si Tala, o si Hanan man ay hindi nalalayo rito. Nagpasya si Bathala na lubayan ang tatlong magkakapatid sa kanyang panunuod at ito’y nag pasya na magpahinga na sa kanyang silid.
Kinalaunan, nakaupo na sa kama si Bathala nang may kumatok sa pinto ng kanyang silid.
“Mahal kong amang Bathala, ako’y may handog para sa inyo.” Tawag ng dalaga sa kaniyang ama.
“Pumasok ka aking mahal.” Sabik na paanyaya ni Bathala sa magandang dalaga.
Dali-dali itong pumasok na wala ng saplot. Lumapit ito palapit sa ama na umiindayog ang baiwang. Paglapit ni Mayari ay pumatong ito sa binti ng amang si Bathala. Sinuong niya ito ng halik sa labi. Ang kanyang kamay ay agad na dinakma ang matigas na alaga ng ama at marahang bumaba ang kanyang mga paghalik na may halong paghimod. Habang hawak pa rin ang matigas na ari sa kamay, nagtungo ito sa leeg, sa dibdib, sa tiyan, at sa puson. Nang marating niya ang ari ni Bathala, bigla siyang napatigil na may malapot na pagtitig sa mukha ng ama sabay humagikhik ng mahinhin.
Ilang saglit pa ay hindi na nakapagpigil pa si Bathala sinunggaban ang maharot na anak. Nagbuno ang dalawa hanggang sa mapailalim ang dalaga.
“Tulong! Tulung…