INTRODUCTION
MAAGANG NAULILA SI Rico sa ama. Nabaril ang kanyang Tatay sa isang operations. Isang batang abugado at NBI special agent ang yumaong ama ni Rico ng masawi ito sa isang shoot-out laban sa mga Carnapper sa Mandaluyong. Masakit para sa mag ina ang maiwan ng maaga ng kanilang padre de pamilya.
High school teacher ang Nanay ni Rico sa isang malaking pamantasan sa Manila — si Janette.
Ngunit dahil di sapat ang kinikita ng kanyang Nanay sa pagtuturo, nahikayat itong mangimbang bansa at pumunta sa estados unidos, upang magturo ng High School doon, dalawang taon matapos maulila sa ama. Umiiyak si Rico habang ipinapaliwanag ng Ina ang kanilang kalagayan. Magandang uportunidad ang nakikita nito sa pag punta sa US, kaya’t masakit man sa ina, kailangan nilang dalawang mag sakripisyo.
Iniwan si Rico ng kanyang Nanay sa lolo’t lola nito sa Lucena City. Masakit ang loob ni Rico na iwan ang kanyang mga kababata, mga kaibigan sa Manila, pero dahil ito ang pinaka-magandang desisyon para sa kanya — walang nagawa si Rico kundi sumunod sa kanilang kagustuhan.
Mabait at masunuring bata si Rico sa piling ng kanyang mga Lolo. May mga barkada siya nabibilang lamang. Malaking tao si Rico high school pa lamang ito, 5-11 na ang height nito. Nakahiligan ang lahat ng sports, mula sa basketball hanggang sa karate. Kaya naman maliban sa kanyang taas, naka-tono rin ang kanyang mga muscles sa katawan. At kagaya ng Tatay nito, balbon si Rico. Kaya ng tomongtong ito ng college, marami na ang nakakanpasin sa matipono niyang pangangatawan.
Isa lang ang kantiyaw sa kanya ng mga kaklase. Masyadong torpe si Rico. Kahit babae na mismo ang lumalapit sa kanya — wala pa ring karanasan sa “sex” ang binata. Napagkakamalan tuloy itong bakla ng mga kaklase. Ngunit di ito pinapasin ng binatilyo. Alam niyang siya ay tunay na lalaki, at babae ang kanyang gusto. Hindi siya bakla, alam niya ito sa sarili.
Ang Nanay niya, Si Janette ay matalino at mistesang chinita ng mapangasawa nito ang kasintahan si Joey. Nakartira si Joey sa malapit sa tiyahin nina Janette na siyang nag-papaaral sa kanya, kaya mula high school sila na parate ang magkasama hanggang sa eskwela. Pareho sana nilang nais na maging doctor kaya parehong BS BIOLOGY ang kinuha nila sa kolehiyo. Hanggang mabuntis si Janette ni Joey sa edad na 18, habang nasa second year sila.
Parehong galit ang mga magulang nito lalo na ang tiyahin ni Janette. Ngunit dahil may kaya ang pamilya nina Joey, ipinakasal nila ito at pinakiusapan na magtapos ng kolehiyo.
Nung maka graduate ang dalawa, namatay ang tatay ni Joey, umalis naman ang Nanay nito upang manirahan sa Canada, matapos i-petisyon ng isang anak. Naiwan ang mag-asawa sa lumang bahay nila ni Joey. Dahil kailangan nilang tumayo sa pag-papamilya, napilitan si Joey na mag hanap ng trabaho. Nag umpisa itong maging helper sa Medico Legal ng NBI office.
Tuluyang nawala ang interes ni Joey sa pagiging doctor, dahil na-focus na ito sa pagiging Agent. Kaya, sa tulong ng kanyang kapatid at Nanay na nasa Canada, nag-enroll si Joey ng abugasiya. Nakatapos, at napromote bilang intelligence agent. Nung pumasa si Joey sa bar, agad siyang naging Senior Special Investigator at na assigned sa Anti-Carapping Force.
Si Janette naman ay namasukan bilang science teacher, malapit sa kanilang lugar sa isang pamantasan. Maganda si Janette dahil sa American-Chinese-Filipino descent nito. Sa kanilang bayan noon sa Quezon, naubos ni Janentte ang mga beauty pageant crowns mula pagkabata hanggang pagdalaga nito.
Kaya naman, kahit may asawa na pinapantasyahan si Janette ng mga lalaking guro. Maging ang principal. Di lang sila makapalag dahil alam nilang NBI ang asawa nito. At desente si Janette. Alam niya ang mga pasaring nga mga katrabahong lalaki. Tinatawan niya lang ang mga ito. Minsan nga, yung pilyong Filipino teacher binulungan si Janette.
“Kung ikaw ang asawa ko, di kita ilalabas ng bahay.. sa kwarto lang tayo habang buhay.”
Pero di naapektuhan nito si Janette dahil alam niyang biro lang ito, na may halong libog para sa kanya. Di na niya ito ipinaparating sa asawa, baka magkaroon pa ng away. Isinasantabi niya ito, at nginingitian ang mga biro at pasaring. Alam niyang pantasya nila ito. Sa loob niya, flattered siya, dahil in a way, isa itong pag hanga.
Masaya ang “sex life” ng mag-asawa, parehong “mahilig”. Pero mas aggressive si Janette at “experimental” masyado, sa tuwing nag se-sex sila. Siya ang itinuturing na “initiator”. Pero maingat silang di masundan si Rico, alam nila ang hirap ng buhay, dagdag pa ang sakrispisyo sa panganganak — Caesarian kasi ng ipinanganak si Rico, masyadong magastos.
Nag mamatay si Joey dahil sa trabaho. Naglaho ang mundo ni Janette. Para siyang nagtunaw, parang nawalan ng kakampi, parang naging isang malaking kalawakan na walang katapusang dilim ang paligid niya.
Matapos mailibing ang asawa, bagamat nangingibabaw pa ang lungkot sa kanilang mag-ina, pinilit niyang pumasok sa school. Pero wala pang dalawang buwan, naglitawan na ang mga asungot sa buhay niya. Yung mga akala niya kaibigan pero may pag-nanasa pala sa kanya. Nag-uunahan. Sari-saring style ng panliligaw. Ngunit para sa kanya, iisa lang ang gusto ng mga ito. Ikama ang maganda niyang katawan.
Hindi siya rito patitininag. Sa puso ni Janette, iisa lang ang mahal niya at lalaki sa kanyang buhay. Ang kanyang namawayapang asawa. Di niya ito ipagpapalit.
Sa mga nagnananasa sa alindog ni Janette di nagpahuli ang principal sa school. Nang minsan sa isang teachers conference, magkatabi si Janette at ang principal na si Mr. Calma, matanda na, mataba nguinit maaninag sa mga — ang pagiging maniac sa itsura.
Habang nasa discussion ng meeting — biglang nadama ni Janette na may gumagapang sa kanyang binti. Kinilabutan si Janette. Ang magaspang na kamay ay humahaplos at humahabi paatass sa kanyang binti. Isang daliri ang malapit na sa singit. Tumaas ang balahibo ni Janette, bigla niyang dinakma ang kamay at ng mawari nito na kamay ng maniac na principal, hinambalos niya ng isang malaking libro ang mukha ng principal.
Nagkagulo, dahil dumugo ang ilong ni Mr. Calma. Naawat, at nagkaroon ng sigawan sa classroom. Pati mga teachers.. nabigla din sa bilis ng pangyayari. May mga babaeng teacher na ngumiti at tahimik na natuwa sa sinabit ni Calma. ‘Buti nga ki sir, ang libog kasi.’
Kinatigan si Janette ng kapwa mga guro, lalo na ang mga babae laban sa kanilang principal. Galit si Janette, na nag sumbong sa board of directors ng pamantasan. Gusto sana niyang magwala at magsampa ng kaso, ngunit sa pakiusap ng school president, upang di maapektuhan ng media reports, tinanggal na lang nila ang principal. Binigyan ng offer si Janette na kung gusto magturo sa “states” dahil sa request ng ibang public school doon. Walang gagastusin si Janette pati mga dokumento at recommendation na kakailangan.
Matagal niya itong pinag isipan, hanggang sa magdesisyon siya. Para na rin sa maayos na buhay nilang mag ina.
CHAPTER ONE
Nasanay na si Rico na wala ang kanyang Ina. College siya ngayon at din a niya mabilang kung ilang taon na silang hindi nag kikita ng ina. Tanging sulat at mga tawag sa telepono ang nagsilbi nilang tulay upang, sa gayon maging malapit pa rin sila sa isa’t-isa. Kahit nga nung mamatay ang lolo niya na tatay ni Janette hindi ito nakauwi dahil hindi siya pinayagan maka-alis nung oras na iyon.
Nagbinata si Rico na taning larawan lamang ang gabay ng Ina. Pero masaya si Janette dahil kahit paano, masyado pa rin malapit sa kanya, kahit sa mga tawag sa telepono, lamang sila parating nakapag uusap. Iniisip ni Janette na ilang taon na lang, kapag nakumpleto ang stay at working requirements niya, madadala niya si Rico sa states kapag green card holder na siya.
Pinagtibay na lamang ni Rico ang mga dapat niyang gawin. Maayos na pag aaral, iwas sa gulo, bawas na tambay at limitadong pakikipag barkada. Mas masaya siya kung minsan na nag iisa. Ang hilig niya maliban sa pag aaral, manood ng porno, magbasa ng porno, at magbate.
— — —
Ewan kung bakit, gustong gusto niyang pasukin ang lumang silid ng Nanay niya sa bahay, sa loob ng lumang kwarto ay may isang malaking closet na yari sa yakal. Dito nakatago ang mga lumang gamit ng Ina. Mga damit mula pagkabata, pagdalaga hanggang sa bago ito umalis papuntang America.
Doon maraming nakita si Jake, mga duster, mga dating school uniforms nito mula high school hanggang college, at iba ibang gamit pambabae. Minsan ini-isa isa niya ito, ina-ayos. At ibinabalik. May mga seksing damit mini skirts, camisole, skirts shorts at nighties. Minsan natatawa ito, kikay din pala Nanay niya. Karamihan dito di pa niya nakitang isinoot ng Ina. Siguro, para lang siguro ito ki Papa, sabi niya.
Sa kakapanood niya ng porno, di nakaligtas ki Rico na mapanood ang classic ni Kirdy Stevens na Taboo, starring Kay Parker. Naiintindihan ni Rico ang plot ng istorya, INCEST ang paksa. Kinantot ng anak, ang separadang Nanay, matapos malibugan ang anak sa nakitang alindog ng ina.
“Holy fuck” sabi nito sa sarili. “who the hell in the right mind who would think of that… mag-ina, kantutan? SHIT!, grabe toh..” Sabi nito sa sarili.
Nung gabing yun. Si Kay Parker ang pinagnasaaan niya at pinagparausan. Dalawang oras ang makalipas, nagbate uli siya — ang plot nang pagiging mag ina na nagkakatuntan, ang inimagine niya.
Kinabukasan araw ng sabado, pagkagising niya pa lang di pa nagmumog — tayong tayo na ang 6 inches na tarugo ni Rico. Mataba, at namumula ito, kita pati mga namumukol na ugat.
“Sick” bulong niya sa sarili. Pero, bakit pumunta siya sa loob ng lumang kwarto ng Nanay niya, binuksan ang closet, at hinanap ang mga lumang panty nito.
Sa loob ng closet — binalot niya ang kanyang tarugo ng manipis na high cut na black satin panty. Sinalsal niya ito ng walang humpay, habang ang isang kamay naman, ay hawak ang isa pang red lace panty naka ngodngod sa ilong niya. “Sick?” mga panty ng Nanay niya. Walang amoy, kundi amoy lumang baol. Pero bakit libog na libog siya? Katunayan, ng labasan siya — halos walang humpay na labas, sa di mabilang na pilandit ng katas ang umagos sa tigas na tigas na tarugo nito — sa panty ni Janette, sa loob ng closet.
Lupaypay si Rico, napaluhod sa closet. Mukhang guilty pero bakit para siyang nasa alapaap. Imagination lang pero, malaking epekto ang idinulot nito. Mas nasarapan siya siya notion ng Incest.
Posible bang mangyari ito? Tanong niya sa sarili.
Bagamat imposible para ki Rico ang posibilidad ng mother and son incest, naging paborito niyang porno ang Taboo. Ito ang kadalasan niyang pinapanood sa kwarto, sa gabing madilim, naka head set — at nagbabate.
Siguro’y sa pelikula lamang. Kasi, malaki ang respeto niya sa sarili niyang Ina, isang kahibangan ang iniisip niya. Pero minsan, ng tumawag ang Nanay niya, tinigasan siya sa lambing ng boses nito. Iba ang pakiramdam.
Nung sumund na tawag nito makalipas ang ilang araw, gabi na ito ng tumawag, tulog na ang lola niya — hinihimas niya ang sariling tarugo habang nakikipag usap sa Nanay. Napasin nga ng Nanay na medyo garalgal ang boses ni Rico.
“May sakit ka ba?” tanong nito sa kabilang linya..
“Wala ma, bakit po” kinabahan si Rico habag hawak ng kaliwa ang telepono at ang kabila naman ay humihimas.
“Eh kasi parang garalgal ka magsalita…”
“Ah eh kasi, tulog na si lola, baka magising..”
“Ok.. O yung studies ha, wag mong bayaaan.. iwasan ang masamang barkada..”
“Yes ma,” Kusa’y biglang pumilandit ang katas niya na umabut hanggang noo. “aaaah”
“Tsk antok ka na anak.. ah.. sige na babay na” tugon ng ina sa narinig na ungol ng anak.
– – –
Sa San Diego, California, tahimik na nakatira si Janette sa isang apartment, kasama ang iba pang mga pinoy sa compound. Marami-rami na din ang nag tangkang mang ligaw ki Janette, pero dedma na ito.
Para ki Janet wala ng puwang sa puso niya ang umibig na muli. Kahit di pa rin nawawala ang tukso sa paligid niya, iniwasan ito ni Janette. Masaya siya, kahit nag iisa, kahit paminsan-minsan di pa rin nawawala ang pangungulila sa pagmahahal ng isang lalake. Gayunpaman, wala ng makatutumbas sa ibinigay sa kanya ng yumao niyang asawa. Pakiwariy yun lang ang tanging pag-ibig niya. Yun lang ang nakapag bigay sa kanya ng ligaya. Wala ng hihigit pa, at walang ni isa man sa mga nakilala niya ang pwedeng maalintulad sa dati niyang asawa. Kaya, kahit paminsan-minsan nagpapaunlak siya ng date, kumain sa labas o manood ng sine. Hanggang doon lang ang kanyang boundary.
Ito ay sa kabila ng pag hikayat ng mga kaibigan niyang babae dito na kailangan niya ang kasama, at kailangan niya ng kasiping. Maganda naman siya at seksi, maraming nagkakagusto, pero talagang lagging pass si Janette. Bilib na bilib ang mga kasamahan niya sa control ni Janette sa sarili.
Masaya na siya sa nabiling “toy” sa isang isang sex shop. Isang maliit na vibrator na wala pang apat na pulgada, ngunit maligayang maligaya na siya — tuwing kinakapiling ito sa kanyang sariling kwarto. Ito lang ang kakampi niya, at pampawi ng uhaw sa sex, tuwing nasa mood siya.
Mahigpit ang pagkakatago nito ni Janette, diyahe pag nadiscover ng mga kasama niya.
Nang gabing mag usap sila ng anak niya, nanabik si Janette na makapiling ang anak. Bigla siya nakaramdam ng home sick. Nasanay na siya sa halos apat na taon pamamalagi dito ngunit parang — bumalik ang guilt feeling, ng iwan niya ang anak sa Pilipinas, para mag turo sa tate’.
Gusto niyang makasama ang anak. Kumusta na kaya siya, mag girlfriend na siguro yun.’ Bulong niya sa sarili. Sa mga pictures na pinadala sa kanya ng anak, binata at makisig na ito. Ibang iba sa Batang Rico na iniwan niya noon. Kay bilis lang panahon. Naging mabuti ba siyang ina? Lagi niyang tinatanong ang sarili, kapag nag uusap sila. Pero analysis ito, tuwing nag uusap sila, lumaking magalang at mapagmahal pa rin si Rico. Alam niyang mataas pa rin ang pag tingin ni Rico sa kanya, bilang Nanay.
Sabik siyang makauwi, at makasama ang anak. Maraming bagay ang di niya nakita sa pagbibinata ni Rico, sana’y naroon siya sa lahat ng oras.
Labing isang buwan pa ang nakalipas. Nakatanggap muli ng tawag si Janette mula kay Rico. Pero this time, bad news na.
“Ma, you need to go home now.. may sakit si Lola, nakikiusap na Makita ka…”
Nagitla si Janette, kailangan siya ng kanyang ina. Kailangan niya ng umuwi. Di na siya naka uwi ng mamatay ang Tatay, di niya maaring talikuran ang paki-usap ng Ina.
“Sige, uuwi ako anak. Don’t know when pero I’ll arrange everything tomorrow. Nasan now si Inay?” Tanong ni Janette.
“Nasa Manila kami now, dinala ko siya ditto nung isang linggo kasi kulang ng equipment ang ospital sa Lucena..”
“Ok, sige — please.. take good care na lang muna sa kanya, tell her I’ll be home soon..”
Apat na taon at tatlong buwan — straight hindi umuwi si Janette sa Pilipinas. Ngayon, excited siya na maka balik at makapiling ang pamilya. Ka-agad na inayos ang mga papeles. At ang kanyang leave of absence binigyan siya ng tatlong buwan.
– – –
Sa Makati Medical Center, matiyagang nag babantay si Rico sa Lola nito. Maraming test ang pinag daanan, hanggang sabihin ng doctor sa kanya na bagsak na ang kidney ng kanyang lola. Ang mga options of possible survival ay kidney transplant at para maextend ang buhay, kinakailangan ang dialysis. Di siya maka decide, mahal niya ang lola, kaya’t hangad niya na madugtongan pa ang buhay nito.
“Kakausapin ko po mother ko pag dating” sabi ni Rico sa Doctor.
Biernes, mag-aalas dos ng madaling araw, umalis si Rico sa tabi ng Lola, upang magkape sa canteen. Makalipas ang tatlong pung minuto na pag tambay sa canteen, bumalik ito sa kwarto.
Bubuksan pa lang niya ang pinto ng may marinig siyang nag bubulungan sa loob ng kwarto. ‘Me tao’.. sabi niya sa sarili.
Pagbukas niya ng pinto — gising ang kanyang lola at me kausap, nakaupo at nakatalikod, ngunit napalingon kapwa ito ng pumasok si Rico.
Kinabahan si Rico, isang ilaw lang mula sa lamp shade ang liwanag ng kwarto, pero kitag kita niya ang magdang babae na kausap ng kanyang lola, hindi siya maaring magkamali — ang kanyang Nanay.
Natigilan si Rico, hindi alam ang sasabihin.
Nauna ang ang Lola niya.. “Rico, Mama mo… si mama mo…”
“Ma..” sabi ni Rico.
Si Janette, napatayo sa kinauupuan, gustong lumundag, kung di nga lang madaling araw at wala sila sa hospital, gusto niyang sumigaw. Mabilis na lumapit ito sa anak. Umiiyak si Janette, Niyakap ng mahigpit si Rico.
“I miss you Rico..”
“Ma” niyakap din ng mahigpit ang ina ito.
Matapos ang ilang minuto, naupo ang mag ina sa tabi ng Lola na may sakit. Gising ito, ramdam ang kasiyahan sa pag uwi ng kanyang kaisa-isang anak.
“May sasabihin ako sainyo..” sabi ng lola ” May paki-usap sana ako, at kailangan makinig kayo.” Naipaliwanag na sa akin ng doctor ang kalagayan ko, at pinag isipan ko na itong mabuti.” Buntong hininga ng lola at nag patuloy “pagod na rin ako, at siguro hanging dito na lang ang aking itatagal.”
“Nay na naman, wag naman kayong magsalita …” naiiyak na sabad ni Janette.
“Janette, Rico.. huwag na kayong malungkot, masaya ako sa aking buhay, at malaki ang pasalamat ko sa dios dahil sa ibinigay niya sa aking mga biyaya, kasama na kayo dun. Ang taning hiling ko ay huwag na ninyo akong pag aksayahan na maopera pa.. di ko na rin kakayanin.”
Hawak ni Janette ang kamay ng Ina, mahigpit.. habang lumuluha. Pati si Rico, naiyak a din sa madamdaming mga sandali ito.
“Ang tanging hiling ko sa inyo sa oras na pumanaw ako, nais kong i-cremate ang aking katawan.. ibalik ninyo ang aking abo sa aking tahanan, kung saan ako lumaki. Sa aming hardin sa Baguio, hanapin ninyo dun ang pinsan ko, narito ang address niya. Alam niya kung anong lugar ang paborito ko sa amin, at gusto ko, makabalik muli duon at dun na mamayapa..” Hiling ng lola.
Kinuha ni Janette ang kapirasong papel. Tahimik ang lahat, linggid sa mga hikbi ng bawat isa. Hanggang sa makatulog ang Nanay ni Janette. Lumapit si Rico sa ina, pinisil ang balikat nito.
Makalipas ang isang linggo, pumanaw ang lola ni Rico, nagkaroon ng komplikasyon at nag ka-seizure sa internal organs.
Awang awa ang binatang si Rico sa ina sa labis na kalungkutan ng kanyang ina.
Si Rico na ang nag arrange ng isang simpleng lamay sa isang pribadong Funeral Chapel, madalang ang mga dumalaw na tao, dahil karamihan sa mga kakilala nila ay nasa probinsia, at — ayaw na din nilang maging komplikado pa ang pag asikaso. Kaagad isinunod ang habilin ng Lola na icremate ang katawan nito.
Sa La Trinindad, malapit sa Baguio City, nahanap nila ang matanda na pinsan ni Lola Remedios, si Aling Magda. Maikling kwentuhan, at kumustahan — at saka sila dinala sa isang lugar na tila mala paraiso, dahil sa dami ng mga nakatanim na mga nag gagandahang bulaklak. Nung kabataan ni Aling Remedios at Aling Magda, dito sila lagi ng lalaro, mula umaga hanggang gabi. Ito na ang paraiso ng mag pipinsan noon ayon ki Aling Magda, at tulad din ng mga pinsan at kaibigan, gusto niyang dito rin siya ihimlay sa kanyang pagpanaw.
Manghang-mangha ang mag ina sa nakitang paraiso.
Iniwan ni Aling Magda si Janette at si Rico.
Taimtim na nanalangin ang mag ina, kasunod nito unti-unting isinaboy sa hangin ang abo ni Lola Remedios sa lupa, na napapaligiran ng ibat-ibang mga bulaklak.
“Paalam Nay.. Salamat sa lahat….”
— — —
Di na nila ginambala ang pamilya ni Aling Magda na makitulog doon dahil baka mas makasikip pa sila kaya ng mag paalam ang mag ina ki Aling Magda, sinabi nitong baka mamasyal muna sila sa Baguio, at magliwaliw ng sandali. Hahanap na lang sila ng Hotel na matutulugan.
Matapos magpaalam at magpasalamat, nagtungo ang mag ina sa bayan, dala ang kaunting mga gamit sa dalawang back pack.